نشریه دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی
پیاپی 58 (اسفند 1401)

در فلسفه اخلاق، به‌ویژه پس‌از کانت (17241804م / Immanuel Kant) این سوال مطرح شد که آیا انجام فعل اخلاقی به انگیزه‌ای خارج از صرف تکلیف و الزام اخلاقی، فاقد اعتبار است و ارزش اخلاقی ندارد؟ نوع پاسخ به این پرسش، منشا تقسیم نظام های اخلاقی به دو نحله کلی غایت‌گرا و وظیفه‌گرا شده است. نظریات غایت‌انگارانه به اعتبار اینکه خیر چه کسی را ملاک قرار می‌دهند، به 3 نظریه خودگرایی (Ethical egoism)، دیگرگرایی (Altruism)، همه‌گرایی / فایده‌گرایی (Utilitarianism) تقسیم می‌شوند. این سه نظریه، با مبحث لذت‌گرایی پیوند خورده و مورد توجه فلاسفه اخلاق و عموم مردم بوده است؛ به‌ویژه فایده‌گرایی که در مجامع علمی و نهادهای دولتی و شخصی تاثیرگذار بوده است. در این مقاله این سه نظریه تبیین، تحلیل، و تا حدی نقد شده است.

ادبیات عامیانه، ادبیات مردمی و ادبیات قومی است که از آن به عنوان ادبیات یا فرهنگ فولکوریک یاد می شود. ادبیات عامیانه پاسدار پهنه ایران باستان و ادامه دهنده جان بخش جانان ایرانیان بوده است. فرهنگ مردمی شامل فضایل عقلانی و فضایل اخلاقی است. فضایل عقلانی بیشتر از راه یادگیری و آموزش لفظی و تجربی کسب می شوند و رشد می‌کنند. از این ‌رو مستلزم زمان و تجربه هستند. ارسطو تفکر انسانی را به سه بخش تقسیم می‌کند: تفکر نظری (تیورتیکا)، تفکر عملی (پرکتیکا) و تخیل (پویتیکا). در بینش فردوسی، هنر به معنای، خوب انجام دادن، توانایی و نیکویی و خوبی، فضیلت، مهارت، خرد و اخلاق است و کاربرد آن در ادب باستانی ایران، در محاورات مردم معمول و مقصود، و خالی از کاربرد فنی امروزین بوده است. نفوذ در رخنه فضای مجازی در کج سلیقگی استفاده کنندگان کم سواد خود نمی تواند زخمی بر پیکر زبان محاوره ای بزند. زیرا، کوشش هنرمندان هنرپرور و اخلاق گرایان با اخلاق که به حفظ ارزش های زبانی اهمیت می دهند، جوهره کلام را به سفر بیان روزمره یاری می دهند و ازهم گسیختگی را چاره اندیشی می کنند. هر قوم و هر مردمی در هر جایی ویژگی های خاص خود را دارا هستند که در مقطعی از تاریخ بنا برحسب رویداد، یا اتفاق روزمره ای متل ها، داستان ها و یا اشعاری را دارند که در واقع هر کدام منشا و سرچشمه ای خاص دارد. پاس داشتن آنها، همچنان که در طول تاریخ در ذهن ها و زبان های اقوام، زبان به زبان چرخیده و کار برد داشته است، نیاز است امروز نگهداری شود. مطالب پژوهشی با توصیف و تحلیل گردآوری شدند، نشان از دستاوردهای پربار فرهنگ فولکوریک دارند.

علت ها و منابع چالش های امنیتی در محیط داخلی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را بررسی میکنیم که هدف ما پرداختن به مواردی میباشد که مورد نظر بسیاری از نویسندگان است و هدف ما بررسی مسیله اختلافات شورای همکاری خلیج فارس و پرداختن به موضوعات امنیت منطقه برای منطقه خلیج فارس است، چراکه یکی از پویاترین و قطبی ترین مناطق برای ظهور تهدید‌ها و چالش‌ها میباشد که به دلیل متعدد بودن منابع تهدید و پیچیدگی آنها و به دلیل ویژگی محیط استراتژیک و پیامدهای منفی که می تواند در منطقه خلیج‌فارس داشته باشد. به ویژه مسیله امنیت منطقه‌ای شورای همکاری خلیج فارس که به مرکزی برای رقابت قدرتهای بین‌المللی و منطقه‌ای برای حفظ منافع خود و اطمینان از دستیابی به اهداف خود تبدیل شده است، که این امر در فضای امنیت داخلی خلیج فارس را پیچیده تر کرده است به ویژه زمانی که رویدادهای اخیر که توسط بسته اقدامات سعودی‌ها و امارات و بحرین ارایه می‌شود که علاوه بر این هر سه کشور در برابر قطر شروع به آشکار کردن اختلافات و چالش‌های داخلی کرده و ضعف و توانایی‌های شورای همکاری خلیج فارس برای انجام تعهدات خود در پایه ریزی یک سیستم مشترک امنیتی دفاعی نمایان تر کرده است و برای مقابله جمعی با این چالش‌ها ناتوان بوده و بنابراین چالش‌های امنیتی تنها خارجی یا منطقه‌ای و یا بین المللی نیستند بلکه از درون روابط شورای همکاری خلیج فارس می باشد.

یکی از موضوعات مهم و پر اهمیت حقوق بی‌الملل در دوران معاصر، مسیولیت بین‌المللی دولت است و این موضوع رابطه نزدیکی با دیگر حوزه‌های حقوق بین‌الملل به ویژه مبحث صلح و امنیت بین المللی دارد، به طوری که با توجه به گسترش ارتباطات، بحث مسیولیت بین المللی دولت و کشورها ضروری است. در این راستا مسیولیت بین المللی دولت ها و مسیولیت پذیر بودن آن ها، از عناصر اصلی نظام بین المللی موجود است و اگر این اصل خدشه دار گردد، نظم بین المللی که محصول اندیشه متفکران و تجربه دراز مدت جامعه بشری است، مخدوش خواهد گردید. گاهی شرایط و اوضاعی پیش می آید که یک دولت، مرتکب عملی شده که از نظر جامعه بین المللی نادرست بوده ولی به سبب اوضاع و احوال ویژه از مسیولیت مبرا گشته است. موارد رافع مسیولیت دولت ها را مواد 20 تا 25 کمیسیون حقوق بین‌الملل به طور کلی به دو دسته شرایط رافع مسیولیت مسبوق به عمل متخلفانه (دفاع مشروع، اقدام متقابل، رضایت) و شرایط رافع مسیولیت ناشی از علل غیرارادی (قوه قاهره، اضطرار، ضرورت) تقسیم نموده است. بنابراین تبیین دقیق مسیولیت بین المللی دولت و ملزم بودن به آن، موجب توسعه ضمانت اجرای حقوق بین الملل است که در این مقاله به بررسی این موارد می‌پردازیم.

نام استر و مردخای در ادبیات نامی است که مخاطب نسبت بدان کنکاوی دارد و درصدد آگاهی از چه و چونی آن است. همین انگیزه باعث این مطالعه گردید. با توجه به نقل‌های مختلف تاریخی در دوران خشایارشا هخامنشی بین ملکه و وزیر خشایارشا و مردخای اتفاقاتی افتاد که منجر به قتل‌عام تعداد زیادی از مردم ایران شد، بنا به بعضی روایت‌ها توطیه وزیر (هامان) برای کشتن یهودی‌ها بی‌نتیجه ماند و ملکه استر و مردخای با خام کردن پادشاه، باعث اعدام وزیر و قتل‌عام ایرانیان شدند. و یهودیان آن روز را به‌خاطر نجات جشن گرفتند و ریشه عید پوریم از همین رویداد است. داستان‌های ضد و نقیض بسیاری درباره‌ این اتفاقات وجود دارد که با توجه به مدارک موجود صحت تاریخی آن مورد تردید است. هدف از این پژوهش، مطالعه نسبتا جامع و دستیابی به اطلاعات قانع‌کننده در باره استر و مردخای بود که این تحقیق به روش کتابخانه‌ای-توصیفی و با مراجعه به منابع معتبر و فیش‌برداری اولیه شکل گرفت. از منابع مورد مطالعه چنان برمی‌آید که معمولا درمورد واقعیت تاریخی این داستان، شک و تردید وجود دارد.

به طور کلی جامعه شناسی آموزش و پرورش رشته جدیدی است که به بررسی رابطه میان آموزش و پرورش و جامعه می پردازد ومباحث این علم موجب گستردگی بینش و تعدیل رفتار میگردد. هدف نگارش مقاله حاضر بررسی دیدگاه های جامعه شناسان در خصوص موضوع جامعه شناسی و آموزش و پرورش است. مقاله حاضر از نوع توصیفی-کتابخانه ای است که به موضوعاتی همچون مفهوم جامعه شناسی و مفهوم آموزش و پرورش و رویکرد های مختلف جامعه شناسی آموزش و پرورش و قلمرو جامعه شناسی آموزش و پرورش پرداخته است. این مقاله که از نوع توصیفی -کتابخانه ای است به تبیین و تشریح جایگاه جامعه شناسی از دیدگاه جامعه شناسان کلاسیک پرداختیم.

یکی از اهداف آموزش و پرورش این است که فراگیران از سطح یادگیری بالایی را برای تصمیم گیری و حل مسایل فرا بگیرند. مهمترین عواملی که باعث ارتقاء سطح یادگیری دانش آموزان می شود، برنامه آموزش فلسفه به کودکان است. پژوهش حاضر با هدف جایگاه برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر یادگیری دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی بوده است. روش پژوهش تحلیلی- اسنادی است و ابزار گردآوری اطلاعات پژوهش، کتابخانه ای، مجلات و مقالات علمی معتبر از سایت های (SID , Magiran ,civilica , Noormags) می باشد. شالوده مهارت های فکری کودکان باید از همان سال های اولیه زندگی شان پی ریزی شود. از این رو در سال های اخیر، علاقه به تقویت مهارت های تفکر و بالا بردن سطح یادگیری و با سوادی در نظام آموزش و پرورش جهان به طور فزاینده ای رواج یافته است و به دنبال آن از دهه 1970 نهضت های تربیتی از جمله برنامه فلسفه برای کودکان گسترش یافتند. با اجرای برنامه آموزش فلسفه به کودکان در نهادهای آموزشی می توان در افزایش و ارتقای سطح یادگیری دانش آموزان بهره گرفت.